Αγελάδα, κατσίκα, πρόβειο, οι συνήθεις ύποπτοι. Προφανώς και είναι οι πρωτοστάτες στην παραγωγή τυριού, αλλά και γαλακτοκομικών προϊόντων γενικά, σε όλον τον κόσμο. Όμως δεν είναι οι μόνοι…
Σκεφτείτε το. Για να φτιαχτεί τυρί, χρειάζεται γάλα. Που σημαίνει, θεωρητικά τουλάχιστον, πως οποιοδήποτε θηλυκό θηλαστικό ζώο –κατά την περίοδο του θηλασμού- θα μπορούσε να κρύβεται πίσω από κάποιο ιδιαίτερο τυρί!
Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι πειράματα μπορεί να έχουν γίνει σε κάθε γωνιά του κόσμου, με το γάλα ποιων σπάνιων θηλαστικών, και αν αυτά πέτυχαν ή απέτυχαν παταγωδώς. Μπορούμε όμως να δούμε κάποια παραδείγματα, αρκετά από γάλα βοοειδών, έστω και πιο «εξωτικών», που μάλλον πέτυχαν αφού το τυρί κυκλοφορεί και τρώγεται κανονικά:
Τυρί από γάλα γαϊδούρας
Το Pule λέγεται πως είναι το ακριβότερο τυρί στον κόσμο, με τιμή που κυμαίνεται γύρω στα 1.000 ευρώ το κιλό! Παράγεται στη Σερβία από μια συγκεκριμένη φυλή γαϊδάρων που ζουν στην Προστατευόμενη Περιοχή Zasavica, της οποία τα θηλυκά ζώα είναι μόνον 300 ενώ το γάλα τους στοιχίζει γύρω στα 45 ευρώ/κιλό. Το τυρί έχει εξέχοντα θρεπτικά συστατικά, είναι ιδιαίτερα πρωτεϊνούχο, με πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε ασβέστιο και Ω3 λιπαρά, που σημαίνει ότι είναι πολύ ωφέλιμο για την καρδιαγγειακή υγεία.
Τυρί από γάλα Αμερικανικής ελάφου (Moose)
Γνωρίζουμε καλά την όψη του αρσενικού moose, καθώς έχουμε δει συχνότατα το κεφάλι του, ως τρόπαιο κυνηγών, να στολίζει τους τοίχους ορεινών –συνήθως- ξενοδοχείων και σπιτιών σε ταινίες! Το θηλυκό παράγει ιδιαίτερα θρεπτικό γάλα, με υψηλή περιεκτικότητα σε μέταλλα, όπως σίδηρο, σελήνιο, ψευδάργυρο και αργίλιο. Είναι κι αυτό πανάκριβο τυρί (γύρω στα 1.000 δολάρια/κιλό) κυρίως γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο το άρμεγμα του ζώου. Χρειάζονται 2 ώρες, σε απόλυτη ησυχία, για να «δώσει» το ζώο μόλις δυο λίτρα γάλα. Παράγεται μαζικά μόνο σε μια φάρμα στη Σουηδία και η παραγωγή είναι πολύ περιορισμένη: μόλις 300 κιλά ετησίως, που προέρχονται από τρία θηλυκά moose!
Τυρί από γάλα γιάκ
Στο πέρασμα των αιώνων, το γιακ έχει θρέψει γενιές και γενιές κατοίκων στα χωριά των Ιμαλαῒων με το γάλα και το κρέας του, το τυρί από το γάλα του όμως είναι σύγχρονη σύλληψη και είναι διαθέσιμο και σε πιο χαμηλά…υψόμετρα, μιας και τυρί γιακ που παράγεται στο Θιβέτ πωλείται στις ΗΠΑ. Όσοι το δοκίμασαν λένε πως έχει έντονη, γήινη γεύση, με νότες χορταριού αλλά και ένα ελαφρύ άρωμα του ζώου – κάποιος είπε συγκεκριμένα πως, τρώγοντάς το, σου έρχονται στο νου μεγάλα, τριχωτά ζώα! De gustibus et de coloribus…
Τυρί από γάλα αλόγου (φοράδας)
Στην κεντρική Ασία και, ειδικά, στην Μογγολία, το γάλα της φοράδας είναι ρόφημα που προτιμάται ανέκαθεν. Ο τρόπος όμως που καταναλώνεται δεν είναι απευθείας από το ζώο, γιατί το γάλα της φοράδας έχει πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε λακτόζη που έχει καθαρκτικές ιδιότητες… Το γάλα υπόκειται σε ζύμωση που το κάνει ελαφρά ανθρακούχο και τότε λέγεται Airag. Το τυρί παράγεται από αυτό το προϊόν ζύμωσης, όπου έχει διασπαστεί το μεγαλύτερο ποσοστό της λακτόζης. Δεν θα το βρείτε αλλού, παρά μόνο αν ταξιδέψετε στη Μογγολία ή περιοχές της Βορείου και Δυτικής Κίνα, όπου υπάρχει σε αφθονία, στις τοπικές αγορές.
Τυρί από γάλα καμήλας
Το γάλα καμήλας καταναλώνεται από τον άνθρωπο εδώ και χιλιάδες χρόνια, αλλά η μετατροπή του σε τυρί υπήρξε προβληματική, κυρίως γιατί, σε αντίθεση με το αγελαδινό, το πρόβειο και το κατσικίσιο γάλα, το γάλα καμήλας δεν περιέχει τις πρωτεῒνες που του επιτρέπουν να πήξει φυσικά. Τώρα πια, με την προσθήκη ενζύμων που υποβοηθούν την πήξη, παράγονται διάφορα υγιεινά και νόστιμα τυριά από γάλα καμήλας σε πολλές χώρες της Κεντρικής Ασίας και της Βορείου Αφρικής, μερικά από τα οποία είναι διαθέσιμα σε πολύ εξειδικευμένα καταστήματα των ΗΠΑ και της Ευρώπης.
Τυρί από γάλα carabao
Όλοι όσοι έχουν ασχοληθεί έστω και λίγο με το τυρί γνωρίζουν πως το τυρί από γάλα νεροβούβαλου είναι γενικά συνηθισμένο, με πιο διάσημο παράδειγμα την περίφημη Mozzarella Bufala. Το Carabao όμως δεν είναι τόσο γνωστό νεροβούβαλο, εκτός αν βρίσκεστε στο Γκουάμ ή τι Φιλιππίνες, όπου είναι το κατ’εξοχήν οικόσιτο μηρυκαστικό, από την εποχή της αποικιοκρατίας. Το γάλα του τυροκομείται για την παραγωγή του Kesong Puti, ενός φρέσκου, λευκού, μαλακού τυριού, που έχει ελαφρά αλμυρή γεύση και είναι υπόξινο. Για να το δοκιμάσετε, θα χρειαστεί να πάτε ένα ταξιδάκι στις Φιλιππίνες!
Τυρί από γάλα ταράνδου
Οι Φινλανδοί απολαμβάνουν το Juustoleipa, το τοπικό τυρί με τη χαρακτηριστική όψη (η επιφάνειά του μοιάζει λίγο με crème brulée, μιας και το τυρόπηγμα ψήνεται σε ανοιχτή φωτιά ) αλλά και την ιδιαίτερη γεύση, με νότες ινδοκάρυδου, αυγού, ανανά και ζακχαρούχου γάλακτος, βουτηγμένο στον καφέ τους! Το τυρί αυτό παραδοσιακά φτιάχνεται από γάλα ταράνδου, αλλά όταν παράγεται μαζικά χρησιμοποιείται πλέον αγελαδινό γάλα.
Βλέπετε λοιπόν πως το τυρί είναι τόσο αγαπητό, αλλά και χρήσιμο προϊόν, που οι λαοί ανάλογα με το γάλα που έχουν στη διάθεσή τους προσπαθούν να το παράξουν, συχνά με μεγάλη επιτυχία!
