Στην πορεία του χρόνου, Κρήτη και τσικουδιά εξελίχθηκαν σε έννοιες σχεδόν ταυτόσημες. Δεν υπάρχει επισκέπτης της μεγαλονήσου που να μην έχει δοκιμάσει, έστω και επιφανειακά, το κέρασμα της κρητικής ρακής και των μικρών, απαραίτητων συνοδευτικών μεζέδων της.
Και μάλιστα, όσο περισσότερο εξοικειώνεται κανείς με την κρητική παράδοση, τόσο περισσότερο συνειδητοποιεί ότι η τσικουδιά -και τα γύρω απ’ αυτήν- είναι μέρος μιας πατροπαράδοτης ιεροτελεστίας, που συνδέεται με τη φιλοξενία, τη φιλία, τη συντροφικότητα: μια διαδικασία αργή, ανθρώπινη, κατασταλαγμένη.
Αυτό το εμβληματικό κρητικό απόσταγμα το συναντάμε φυσικά σε άπειρες εκδοχές σε κάθε γωνιά του νησιού – και συνήθως, μάς φανταζόμαστε να το πίνουμε στην πλατεία ενός μικρού χωριού, σ’ ένα μεγάλο γλέντι, ή δίπλα στη θάλασσα, με φόντο κάποιο ειδυλλιακό σκηνικό. Στην πραγματικότητα όμως, μπορεί κανείς να δοκιμάσει μια γνήσια εμπειρία τσικουδιάς ακόμα στο κέντρο των μεγάλων πόλεων της Κρήτης.
Το Ηράκλειο, η μεγαλύτερη απ’ όλες, δεν θα μπορούσε βέβαια να αποτελεί εξαίρεση. Πολύβουο, διαρκώς εξελισσόμενο, δημοφιλές, κέντρο επιχειρηματικό και τουριστικό, προσφέρει απλόχερα όλες τις επιλογές της σύγχρονης εστίασης στους κατοίκους και τους επισκέπτες του. Κρύβει όμως και μερικά «μυστικά» στέκια, όπου μπορεί κανείς να απολαύσει την τσικουδιά του με τον πιο γνήσιο, παραδοσιακό τρόπο. Ας αποκαλύψουμε μερικά:
O «Σαρανταυγάς». Ένα μοναδικό μέρος, στην καρδιά της παλιάς αγοράς του Ηρακλείου. Μια μικρή, στενή «σούδα», ανάμεσα στα εμπορικά και τα τουριστικά μαγαζιά. Πέντε, έξι τραπεζάκια, λαϊκή μουσική στο background, παλιές αφίσες του ΟΦΗ, άφθονη τσικουδιά και άπειροι μεζέδες. Εδώ, δεν παραγγέλνεις: απλώς κάθεσαι. Κάθε καραφάκι που αδειάζει αντικαθίσταται αυτομάτως, ενώ τα μικρά πιατάκια με τις απλές, κρητικές νοστιμιές πηγαινοέρχονται αενάως: ελίτσες, ντοματούλες, τυράκι, σπιτικές αλοιφές – ακολουθούν τον ρυθμό σου και αν η συντροφιά είναι καλή και έμπειρη, μπορούν να περάσουν ώρες ολόκληρες χωρίς να το καταλάβεις.
(Πηγή: https://bit.ly/2uwUR99)
Το καφενείο της «Δήμητρας», στην Περατσάκη Αντωνίου 3. Κοντά στη Χανιόπορτα, σε μια γειτονιά απλή και λαϊκή, με καταστήματα και συνεργεία, ένα μαγαζί που δεν το πιάνει το μάτι σου. Το ξέρουν πολύ καλά όμως οι τοπικοί – οικοδόμοι, εργάτες, συνταξιούχοι, εργένηδες που θέλουν ένα πιάτο καλό φαγητό και την τσικουδιά τους! Και εδώ, το μενού είναι μια έννοια σχετική: κάθε μέρα, ό,τι υπάρχει – πάντα όμως γνήσιο και καλομαγειρεμένο, με τον παραδοσιακό τρόπο. Αν η πελατεία επιθυμήσει κάτι συγκεκριμένο, κανένα πρόβλημα: η κυρία Δήμητρα πετάγεται επί τόπου, το προμηθεύεται και το μαγειρεύει!
Το «Σμάρι». Ένα εξαιρετικό, παραδοσιακό καφενείο, στις παρυφές του ενετικού τείχους, κοντά στο κηποθέατρο «Νίκος Καζαντζάκης». Περιποιημένο, καθαρό, είναι ένα θαυμάσιο παράδειγμα καφενείου που εκσυγχρονίζεται χωρίς να χάνει τον χαρακτήρα του και αποτελεί την επιτομή του σωστού σερβιρίσματος τσικουδιάς και μεζέ, με κρητικά τυράκια όπως Τυρομάλαμα, Ανθότυρο ή Ξινομυζήθρα.
Ο «Πίπης» (ή, επισήμως, «η Συνάντησις»). Μεγάλο καφενείο-μεζεδοπωλείο, στην περιοχή του Πόρου. Σχεδόν ένας αιώνας παράδοσης, μεταξύ των άλλων και στο πατροπαράδοτο σερβίρισμα της τσικουδιάς. Από τα τραπεζάκια του έχουν περάσει διάσημοι επισκέπτες, καλλιτέχνες και διανοούμενοι – και όλοι έχουν εκθειάσει την ατμόσφαιρα και τα εδέσματα. Ο «Πίπης» ήταν επίσης γνωστός για μια συγκεκριμένη ιδιαιτερότητα: τις κληρώσεις μεταξύ των θαμώνων! Ενώ απολάμβανες την τσικουδιά σου, μπορούσες να αγοράσεις έναν λαχνό – κι αν ήσουν τυχερός, κέρδιζες ένα μεγάλο φρέσκο ψάρι ή ένα κεφάλι Κρητική γραβιέρα!
Ο «Καγιαμπής». Επίσης παλιό, ιστορικό καφενείο, στην οδό Μονοφατσίου, στο κέντρο – γνωστό και για τις αυθόρμητες μουσικές συνάξεις που φιλοξενεί κατά καιρούς. Ο χρόνος δείχνει να μην το έχει αγγίξει – κι αν ο επισκέπτης ενδιαφέρεται μόνο για την ουσία της ιεροτελεστίας της τσικουδιάς, είναι βέβαιον ότι θα μείνει απόλυτα ικανοποιημένος. Εξάλλου, μερικά παξιμαδάκια, μαζί με λίγη κρητική γραβιέρα – ή και αλμυρούτσικη κεφαλογραβιέρα– συνήθως είναι υπεραρκετό συμπλήρωμα!
Οι πιο πάνω αναφορές συνιστούν ασφαλώς μια μικρή – και υποκειμενική- σταχυολόγηση ανάμεσα στα πολλά αντίστοιχα μέρη που μπορεί να βρει κανείς στο Ηράκλειο. Όρεξη να υπάρχει, μαζί με καλή παρέα – και είναι σίγουρο ότι η τσικουδιά και τα μεζεδάκια –με πρωταγωνιστές τα μοναδικά τυριά της Κρήτης– θα ζεστάνουν τις καρδιές και θα κάνουν τις γλώσσες να λυθούν!
