Η Τήνος, το νησί της Μεγαλόχαρης με τους περίτεχνους περιστερώνες και τους φιλόξενους ντόπιους, είναι ο απόλυτος προορισμός των καλοφαγάδων που εκτιμούν την ασυναγώνιστη γαστρονομική παράδοση των Κυκλάδων.
Με μακρά ιστορία στην τυροκομία, και λόγω των ιδιαίτερων κλιματολογικών της συνθηκών, η Τήνος παράγει εξαιρετικά τυριά, που συνοδεύουν σαλάτες, πίτες και γλυκά της τοπικής κουζίνας.
Ούτε ένα, ούτε δύο.
Ο κατάλογος των Τηνιακών τυριών είναι συνώνυμος με την λέξη ποικιλία. Κάθε ένα και με την δική του ισχυρή γαστριμαργική ταυτότητα.
Πέτρωμα (ή Πετρωτή Τήνου)
Πρόκειται για ένα τυρί που οφείλει το όνομά του στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η στράγγισή του. Το φρέσκο τυρί από αγελαδινό γάλα πιέζεται με πέτρα μέχρι να βγάλει τα υγρά του, με αποτέλεσμα να παίρνει σχήμα που θυμίζει δίσκο. Θεωρείται το κατεξοχήν ντόπιο τυρί και αποτελεί τη βάση για την παραγωγή και άλλων τηνιακών τυριών, όπως η κοπανιστή και το Βολάκι. Λόγω της μαλακής υφής του και της υφάλμυρης γεύσης του, συνοδεύει ιδανικά την χωριάτικη σαλάτα αλλά και γλυκιές τυρόπιτες.
Βολάκι ( ή Στρογγυλό Τήνου)
Με βάση το τυρί πέτρωμα παράγεται το Βολάκι, άρα προέρχεται επίσης από αγελαδινό γάλα. Ουσιαστικά όταν το Πέτρωμα είναι έτοιμο, θρυμματίζεται και αφού αλατιστεί αναπλάθεται σε μικρά μπαλάκια σε μέγεθος γροθιάς με σχήμα στρογγυλό. Στη συνέχεια τοποθετείται σε τσαντίλες και κρεμιέται σε εξωτερικούς αλλά σκιερούς χώρους για να στραγγίσει και να ξεραθεί. Είναι ένα φρέσκο τυρί, που θυμίζει κάτι από μοτσαρέλα αφού αναδύει άρωμα βοτάνων και έχει βουτυράτη γεύση. Το ώριμο Βολάκι ωστόσο είναι ένα σκληρό τυρί με πικάντικη γεύση που θυμίζει παρμεζάνα. Είναι πεντανόστιμο σκέτο, με φρούτα, μέλι και ψωμί ενώ μπορεί να σερβιριστεί και τριμμένο σε πίτες ή ζυμαρικά.
Καρίκι Τήνου
Είναι το μπλε και ίσως το πιο ιδιαίτερο τηνιακό τυρί, που κινδύνευσε να ξεχαστεί (ήταν αποκλειστικά οικιακή η παραγωγή του και με τα χρόνια παρήκμασε) αλλά πλέον αναβιώνει από τους ντόπιους παραγωγούς. Η παραγωγή του θέλει χρόνο: Στρώσεις από πέτρωμα τοποθετούνται σε φλασκί από ξέρη νεροκολοκύθα πιέζονται και κλείνονται ερμητικά για διάστημα που ξεκινά από σαράντα ημέρες και φτάνει μέχρι και έξι μήνες, εωσότου ωριμάσει. Οι ζυμομύκητες δίνουν στο τυρί αυτό ένα αποτέλεσμα που μοιάζει πολύ στη γεύση με το γαλλικό ροκφόρ.
Κοπανιστή Τήνου
Μαλακό τυρί με κρεμώδη υφή και έντονα πικάντικη έως καυτερή γεύση που παράγεται από αγελαδινό γάλα. Χρησιμοποιείται ως άλειμμα σε καναπεδάκια και συνοδεύει έτσι άριστα το ούζο, το τσίπουρο, το ρακί, την μπύρα και το κρασί.
Στην Τήνο από 100 κιλά γάλα φτιάχνουν μόλις 8 κιλά κοπανιστής. Για την ιδιαίτερα πικάντικη γεύση ευθύνεται η μούχλα η οποία χρησιμοποιείται στη ζύμωση του και όχι η προσθήκη μπαχαρικών.
Γραβιέρα Τήνου
Με υπόγλυκη γεύση και χρυσοκίτρινο χρώμα, η γραβιέρα της Τήνου παρασκευάζεται από αγελαδινό γάλα σε στρογγυλά κεφάλια με εξωτερική παραφίνωση. Είναι ένα σκληρό τυρί με μικρές αραιές οπές και αλμυρή, πικάντικη γεύση και λόγω του μεγέθους της ωριμάζει εξαιρετικά ακόμη και μετά από δώδεκα μήνες στα κελάρια. Αποτελεί την εξέλιξη του παλιού “βραστού τυριού” της Τήνου και δίνει υπέροχη γεύση σε τοστ, πίτσες αλλά και ως σαγανάκι.
Μαλαθούνι Τήνου
Λέγεται και Σκλαβοτύρι και μοιάζει πολύ στη γεύση με το Βολάκι, καθώς είναι άλλο ένα τυρί που έχει σαν βάση το πέτρωμα. Παράγεται με την κλασική διαδικασία της τοποθέτησης στο καλαθάκι. Ουσιαστικά, το γάλα με την πυτιά και το αλάτι μπαίνουν στην τυροβολιά ή τυρόμπολη (καλαθάκι από βούρλα) για 24 ώρες, παίρνει την φόρμα του και μετά κρεμιέται από τουλπάνι για να φύγουν τα υγρά και στεγνώνει στον αέρα.
