Η γαλακτοβιομηχανία και οι εταιρείες που παράγουν vegan προϊόντα βρίσκονται χρόνια σε αντιπαράθεση για τις αμφιλεγόμενες ονομασίες που χρησιμοποιούν στις ετικέτες τους. Όμως τι συμβαίνει στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο;
Όσο περνούν τα χρόνια και η τάση του βιγκανισμού όχι απλά δεν ξεφουσκώνει, αλλά αντίθετα μεγαλώνει και εξαπλώνεται, νέα προϊόντα ξεφυτρώνουν στην αγορά κάθε μέρα. Το πρόβλημα δημιουργείται με εκείνα που στην ουσία υποκαθιστούν/αντικαθιστούν προϊόντα ζωικής προέλευσης, όπως το τυρί, και στις ετικέτες τους αναγράφονται ονόματα που στην ουσία δεν τους αναλογούν. Αυτό συμβαίνει καθώς σε αρκετές περιπτώσεις, ακόμα και στις χώρες της ΕΕ, υπάρχει ασαφής νομοθεσία και τα περιθώρια παρερμηνείας είναι ιδιαίτερα μεγάλα. Όπως είναι φυσικό, κάποιοι τα εκμεταλλεύονται με στόχο να γίνει πιο εύκολα κατανοητό στους καταναλωτές το είδος του προϊόντος και η χρήση του.
Στο Λονδίνο ανθεί το λογοπαίγνιο
Μία μόνο από τις πολλές υποθέσεις που έχουν απασχολήσει τα Μέσα στην πρωτεύουσα της Βρετανίας αφορά στο κατάστημα πώλησης φυτικών απομιμήσεων τυροκομικών, που έχει το όνομα La Fauxmagerie. Στα γαλλικά το πωλητήριο τυριών λέγεται La Fromagerie, και ακριβώς σε αυτό το λογοπαίγνιο στηρίζεται το όνομα του μαγαζιού, που χρησιμοποιεί ως πρώτο συνθετικό τη γαλλική λέξη Faux (σημαίνει ψεύτικο και απομίμηση). Το κατάστημα ανήκει σε δύο νεαρές αδελφές και άνοιξε στις αρχές του 2019, ενώ κάτω από την επωνυμία, στην ταμπέλα, διαβάζουμε «Plant-based cheesemonger», όπου με τη λέξη cheesemonger γίνεται ακόμη ένα λογοπαίγνιο μια και μπορεί να μεταφραστεί είτε ως τυροπώλης είτε ως τυροκάπηλος.
Δεν χρειάστηκε πολύ χρόνο η Ένωση Βρετανικών Γαλακτοκομικών Εταιρειών, η γνωστή και δραστήρια Dairy UK, για να δημοσιεύσει επιστολή, μέσω της οποίας ζητά να εφαρμοστεί η νομοθεσία και να απαγορευτεί στο κατάστημα η συγκεκριμένη ονομασία.
«Η Dairy UK έχει καθήκον να διασφαλίσει ότι τα οφέλη από τη διατροφή και την υγεία των πραγματικών γαλακτοκομικών προϊόντων αναγνωρίζονται και γνωστοποιούνται στους καταναλωτές. Μας απασχολεί ότι οι καταναλωτές παραπλανιούνται με τη χρήση γαλακτοκομικών όρων, όπως «φυτικό τυρί». Είναι πολύ σημαντικό να προστατεύσουμε τον καταναλωτή από τις παραπλανητικές περιγραφές των προϊόντων. Θα επικοινωνήσουμε με την La Fauxmagerie, ώστε να ενημερώσουμε για την τρέχουσα απόφαση της ΕΕ σχετικά με την προστασία των όρων γαλακτοκομίας», ανέφερε η Dairy UK στην ανακοίνωσή της.
Πάντως, αν επισκεφθείτε το site της επιχείρησης, θα δείτε ότι τα προϊόντα έχουν ονόματα που παραπέμπουν ευθέως σε τυριά, όπως Veganzola ή Cheddah, και στο αναλυτικό κείμενο αναφέρεται πολλές φορές η λέξη τυρί, εντός και εκτός εισαγωγικών.
Όλα γίνονται για το branding, κοινώς την ετικέτα!
Εκτός από τη La Fauxmagerie, στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, στις ΗΠΑ, η Miyoko Schinner, ιδρύτρια της εταιρείας Miyoko’s, που παράγει και διαθέτει φυτικό «βούτυρο» και «τυρί», δέχτηκε πρόσφατα έγγραφο από την Πολιτεία της Καλιφόρνια, με την οποία της ζητείται να μη χρησιμοποιεί πλέον τον όρο «βούτυρο» ή «τυρί».
«Στα προϊόντα σας υπάρχει ισχυρισμός ότι παράγονται “χωρίς ορμόνες” και “χωρίς άσκηση βίας”. Ωστόσο, επειδή δεν είναι γαλακτοκομικά προϊόντα και δεν είναι ζωικής προέλευσης, δεν ισχύουν αυτοί οι ισχυρισμοί» αναφέρεται στο έγγραφο.
Τι καταλαβαίνει ο καταναλωτής;
Σύμφωνα με μια έρευνα που διεξήχθη το 2018, από το Διεθνές Συμβούλιο Πληροφοριών για τα Τρόφιμα (International Food Information Council – IFFC), τα αποτελέσματα ήταν σαφή και κατηγορηματικά. Κανείς -σχεδόν- δεν μπορεί να παραπλανήσει τον καταναλωτή για την προέλευση του υποκατάστατου προϊόντος που αντιγράφει το πραγματικό τυρί. Σε ποσοστό μικρότερο από το 10%, πιστεύουν οι καταναλωτές των ΗΠΑ ότι τα φυτικής προέλευσης προϊόντα μπορεί να περιέχουν ή προέρχονται από γάλα.
Σύμφωνα με το IFFC, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι το καταναλωτικό κοινό παρουσιάζει πολύ μικρό βαθμό σύγχυσης ανάμεσα στις βασικές διαφορές των δύο κατηγοριών προϊόντων, άρα, σύμφωνα με την έρευνα, η χρήση των όρων milk, cheese, butter κ. ά. δεν δημιουργούν πρόβλημα. Είναι όμως αυτός λόγος για τη χρήση παραπλανητικών όρων στις ετικέτες; Εμείς θα λέγαμε πως όχι.
Τι γίνεται στην Ελλάδα;
Ότι και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι ετικέτες των προϊόντων δεν αναφέρουν πουθενά τη λέξη τυρί, την οποία όμως βρίσκουμε παντού στα sites και στα κοινωνικά δίκτυα των εταιρειών παραγωγής, αλλά και των σημείων πώλησής τους. Στα περισσότερα ψυγεία των σούπερ μάρκετ τα βρίσκεις στο ράφι των τυριών, συγκεντρωμένα σε συγκεκριμένο σημείο, για να είναι εύκολα αναγνωρίσιμα. Σίγουρα πάντως, ακόμη κι αν ρωτήσεις μεγάλης ηλικίας καταναλωτές που επιλέγουν τα συγκεκριμένα προϊόντα για τις περιόδους της νηστείας, γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν περιέχουν γάλα ή παράγωγά του.
